اگر چه دولت هلند ادعا میکند که دارای اهداف بلندپروازانهایی برای دیجیتالیسازی است، ائتلافی از سازمانها به نمایندگی از 9 بخش اعلام کردهاند که دولت هنوز آمادگی کافی برای کنترل و انجام سرمایهگذاریهای مناسب در این زمینه را ندارد. بحران بیماری همهگیر کووید 19 ثابت کرد که کشور هلند باید تمرکز بیشتری بر روی تقویت اقتصاد دیجتال داشته باشد. درحالیکه توسعه و سرمایهگذاری برای تقویت زیرساختهای کشور وظیفه اصلی دولت است اما مسئولیت تسهیل تحقق اهداف دیجیتالیسازی و شکلگیری یک اقتصاد مقاوم در آینده بیشتر بر دوش بخش خصوصی و چند صد شرکت کوچک و متوسط عمدتا هلندی است. با اینکه خسارات اقتصادی ناشی از ویروس کرونا در کشور هلند به دلیل زیر ساختهای دیجیتالی قوی، در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی نسبتا کمتربوده است اما هنوز سیاستگذاریهای دولت در زمینه بودجهبندی به منظور تحقق اهداف، با انسجام کامل انجام نگرفته است.
پترااولدونگرم مدیر سازمان سایبرویلیگ[۱] (نماینده شرکتهای امنیتی در هلند) است. این سازمان چند ماه قبل از اینکه دولت برنامههای خود را در زمینه دیجیتالیسازی ارائه دهد، یک سند چشمانداز آماده کرد و با احزاب سیاسی به اشتراک گذاشت اما طبق گفتههای اولدنگرم تاکنون اقدامات بسیار اندکی در رابطه با اهداف این سند چشمانداز در سیاستگذاریهای دولت منعکس و به مرحله اجرا درآمده است. او اضافه کرد دولت با وجود آنکه دیجیتالیسازی عضو جدانشدنی از زندگی ما است، به اندازه کافی به آن اهمیت نمیدهد.
دولت اخیرا یک کمیته دائمی پارلمان در امور مربوط به دیجیتال تشکیل داده است که این اقدام از جمله معدود اقدامات مثبت و روبهجلویی بوده است که توسط دولت انجام گرفته است. اولدنگرم گفت: انسجام سیاستهای دولت در زمینه دیجیتالیسازی از اهمیت زیادی برخوردار است اما در حال حاضر تنها تعداد کمی از افراد در احزاب سیاسی به این موضوع اهمیت میهند و حتی برخی از آنها بعد از انتخابات سیاسی و به قدرت رسیدن این موضوع را کاملا نادیده میگیرند.
سیاستگذاری در زمینه دیجیتال یک ضرورت است
امنیت سایبری یکی از عناصر مهم دیجیتالیسازی در هلند است. کار درخانه یا دورکاری میلیونها هلندی، خطرات امنیتی قابلتوجهی را برای سرقت دادهها و اطلاعات سازمانها به همراه دارد. این خطرات امنیتی با توجه به مطالعات سالیانه امنیت سایبری که توسط وزارت امور اقتصادی انجام میشود امری کاملا اجتنابناپذیر و قابلپیشبینی است. بنابراین توجه به این موضوع یک ضرورت حیاتی است.
اولدنگرم گفت:
«کاهش اثرات منفی دیجیتالیسازی همواره به عنوان یک چالش اساسی و رایج که نیاز به نقش فعال دولت و احزاب دارد، مورد توجه بوده است. در واقع با کاهش این جنبههای منفی و برقرای امنیت سایبری میتوان حتی در شرایط سخت بیماری همهگیر نیز به رشد اقتصادی لازم دست یافت.»
ویروسشناسان و ایمونولوژیستها سالهاست که نسبت به شیوع بیماریهای همهگیر هشدار میدهند. اما به غیر از آنفولانزای خوکی و همچنین سارس و مرس، هیچ ویروسی واقعا نتوانسته است در جهان اختلال چندانی ایجاد کند تا اینکه ویروس کووید 19 در ابتدای سال ظاهر شد. در اوایل خیلی از کشورها تصور میکردند این بیماری فقط چین را درگیر میکند اما ناگهان به تمام دنیا و از جمله کشور هلند نیز سرایت پیدا کرد. اکنون تمام تلاش دولت هلند بر این است که شیوع این بیماری را محدود کند. به گفته اولدونگرم ممکن است در هر جای جهان حوادثی رخ دهد، اما اقدامات اساسی و معنیدار فقط در صورت بحران انجام میشود.
اگرچه دولت هلند در سالهای اخیر گزارشها، استراتژیها و نقشههای مختلف امنیتی را درجهت ارتقاء امنیت فضای سایبری منتشر کرده است، اما اینها تنها بخشی از مشکل را برطرف میکند. همکاری بین بخشهای مختلف نیز برای رفع موانع و استفاده بهتر از فرصتهای ارائه شده امری لازم و ضروری است. او اضافه کرد:
«فضای سایبری نیز باید همانند برنامه ملی دلتا تحت نظارت کامل دولت قرار گیرد.»
وی در ادامه افزود:
«فناوری و تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت است. بنابراین لازم است علاوه بر مدیریت مرکزی، یک تیم مدیریت سایبری نیز برای مواقع بحرانهای امنیتی تشکیل شود. این تیم میتواند در صورت وقوع یک حادثه بزرگ از طریق تعامل زیادی که با آحاد جامعه دارد به دولت مشاوره دهد.»
او اضافه کرد:
«هلند دارای یک مرکز ملی امنیت سایبری[۲] است که بیشتر بر بخشهای حیاتی تمرکز و نظارت دارد در حالیکه بسیاری از جنبههای امنیت سایبری مربوط به سازمانهایی است که به بخشهای حیاتی تعلق ندارند اما باید تحت نظارت قرار گیرند. وی افزود این باعث تعجب است که یک نهاد دولتی در صورت بروز حادثه فقط دانش خود را با بخش منتخبی از سازمانها و موسسات حیاتی که تنها 150 موسسه هستند به اشتراک بگذارد. این نهاد دولتی باید ارتباط گستردهتری با سایر بخشها برقرار کند تا بتواند در زمانهای بحران به طور مشترک تصمیمات عاقلانهایی بگیرد.»
امنیت در آموزش و پرورش
اولدنگرم گفت:
«آموزش در زمینه امنیت سایبری باید از دوران ابتدایی در مدارس آغاز شود. دانش آموزان دبستانی در هلند هیچ درسی در این زمینه ندارند. وی گفت: نهتنها آموزش کافی متخصصان امنیت سایبری بسیار مهم است، بلکه آمادهسازی جوانان هلندی بهطور عملی برای ورود به آینده دیجیتال نیز کاملا امری ضروری است. این موضوع نیاز به یک رویکرد طولانیمدت دارد و فقط مربوط به یادگیری مهارتهای دیجیتالی نیست بلکه شامل آموزش در زمینه نحوه برخورد یک فرد با موضوع امنیت و حریم خصوصی نیز میشود. در واقع این وضوع باید به عنوان بهداشت فناوری اطلاعات به کودکان آموزش داده شود.»
وی معتقد است کمبود آموزشهای لازم در این زمینه مشکلی نیست که به سرعت قابل حل باشد. حل این مشکل نیز باید توسط دولت انجام شود. دولت باید برنامهریزیها و سیاستهای لازم را برای این امر مهم ترسیم کند.
اولدنگرم بیان کرد بحران بیماری همهگیر مشکلات زیادی ایجاد کرده و در حال حاضر هزینههای زیادی صرف مبارزه با این مشکلات شده است. وی گفت:
«این هزینهها باید از جایی تامین شود بنابراین ما طی چند سال آینده بحثهای زیادی در مورد هزینههای صرف شده و صرفه جویی در هزینه خواهیم داشت. در واقع زمانی که در مورد موضوع دیجیتالیسازی به بحث چگونگی هزینه کردن جایگاه برجستهایی داده نمیشود این نگرانکننده است. وی گفت: اداره کشورهلند کاملا به سیستمهای دیجیتالی وابسته است و فناوری و ارتباطات در قلب همه بخشها قرار دارد و این موضوع باید مد نظر دولت قرار بگیرد.»
عدم دانش و آگاهی
اگرچه چندین سال پیش، دیجیتالیسازی و امنیت سایبری جزء برنامههای اساسی دولت هلند نبود، اما اکنون خوشبختانه این موضوع اهمیت زیادی پیدا کرده و وارد برنامههای دولت شده است. با این وجود هنوز کمبودهایی در زمینه انسجام، کنترل مرکزی و بیش از همه دانش وجود دارد. اولدنگرم گفت: ما سالهاست که داریم بر روی چگونگی انعطافپذیری دیجیتالی هلند در آینده کار می کنیم و دولت هم قیلا اقدامات زیادی در این زمینه انجام داده است اما بررسی عملکرد استراتژی فعلی نیز بسیار مهم است و نباید از آن غافل شد.
او گفت:
«دولت چند سال پیش مشخص کرد که کدام سازمانها و موسسات به بخش حیاتی هلند تعلق دارند اما تعداد این سازمانها با توجه به تغییراتی که در جهان در حال انجام است، بهطور قطع رو به افزایش است. به عنوان مثال سازمانهایی مثل بهداشت و درمان و خردهفروشی که جزء بخشهای حیاتی نبودند در بحران فعلی کرونا بسیار پر اهمیت جلوه کردند. بنابراین سازمانهایی از این دست نیز میتوانند در شرایط خاص حیاتی تلقی شوند. به عقیده اولدونگرم مرکز ملی امنیت سایبری هلند بهتر است علاوه بر به اشتراک گذاشتن اطلاعات با بخشهای حیاتی، با سایر سازمانهایی که در زمینه امنیت از بلوغ کافی برخوردار هستند نیز اطلاعات را مبادله کند.»
با وجود اینکه در سالهای اخیر دیجیتالیسازی با شتاب زیادی در حال انجام است، اما دانش سیاسی در این زمینه کافی نیست.
مهمترین تقاضای اولدونگرم به نمایندگی از کل بخشها این است که یک کنترل مرکزی و انسجام در رابطه با این موضوع ایجاد شود. بدینصورت که هر حزب سیاسی باید کسی را که تجربه زیادی در این زمینه دارد و به وظایف خود متعهد است به عنوان رهبر انتخاب کند. علاوه براین کلیه سیاستمداران نیز باید از دانش و تخصص کافی برخوردار باشند.
اولدونگرم در نهایت گفت ما به عنوان سازمانهای امنیتی بسیار مشتاقیم در سرکوب حوادث و پیشگیری از بحران ها سهیم باشیم و در نتیجه مقاومت کشور هلند را افزایش دهیم.