این گزارش به بررسی کتاب «درک سواد دیجیتال: درآمدی کاربردی» نوشتۀ رادنی اچ. جونز و کریستوف ای. هافنر می‌پردازد. کتاب، سواد دیجیتال را به‌عنوان مهارتی اساسی در دنیای دیجیتال امروز معرفی کرده و ابعاد مختلف آن را بررسی می‌کند؛ از جمله تحلیل، طبقه‌بندی و ارزیابی اطلاعات دیجیتال. در این گزارش به نقش سواد دیجیتال در ایجاد و مدیریت ارتباطات اجتماعی، نقش رسانه‌های دیجیتال در تغییرات فرهنگی و شناخت محدودیت‌ها و قابلیت‌های فناوری پرداخته شده است. این کتاب تلاش دارد با رویکردی انتقادی و تحلیلی، توانایی‌های جدیدی را در حوزۀ دیجیتال به خوانندگان بیاموزد که آن‌ها را در مواجهه با چالش‌های فناوری و جامعۀ امروز یاری دهد.
دربارۀ نویسنده کتاب درک سواد دیجیتال؛ درآمدی کاربردی
رادنی اچ. جونز، استاد زبان‌شناسی اجتماعی و رئیس گروه زبان انگلیسی و زبان‌شناسی کاربردی در دانشگاه ریدینگ انگلستان، و کریستوف ای. هافنر، دانشیار زبان انگلیسی در دانشگاه شهر هنگ‌کنگ، نویسندگان کتاب «درک سواد دیجیتال: درآمدی کاربردی» هستند. این دو نویسنده با پس‌زمینه‌ای تخصصی در زمینه‌های زبان‌شناسی، ارتباطات و مطالعات رسانه، به تحلیل نقش سواد دیجیتال در زندگی مدرن پرداخته‌اند. آن‌ها تلاش کرده‌اند در این کتاب، مهارت‌های لازم برای برخورد آگاهانه و نقادانه با رسانه‌های دیجیتال و چگونگی تأثیرگذاری این رسانه‌ها بر تعاملات اجتماعی، فرهنگی و فردی را به مخاطبان بیاموزند.
مقدمه
در دنیای امروز، فناوری‌های دیجیتال به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ما تبدیل شده‌اند. کتاب «درک سواد دیجیتال» نوشتۀ رادنی اچ. جونز و کریستوف ای. هافنر، به بررسی سواد دیجیتال و نقش آن در تعاملات اجتماعی، فرهنگی و شخصی پرداخته و به مخاطبان کمک می‌کند تا با دیدی انتقادی و تحلیلی به این حوزه بنگرند.
محتوای کتاب درک سواد دیجیتال؛ درآمدی کاربردی
فصل اول: مفهوم «واسطه شدن»
این فصل به نقش رسانه‌ها به‌عنوان واسطه‌ای میان انسان‌ها و جهان اطراف می‌پردازد. رسانه‌ها ابزارهایی‌اند که نحوۀ درک، ارتباط و تجربۀ ما را تغییر می‌دهند. از این منظر، رسانه‌ها نه‌تنها قابلیت‌ها و محدودیت‌هایی به ما می‌دهند، بلکه بر نحوۀ تفکر، ارتباط و هویت‌یابی ما تأثیر می‌گذارند.
فصل دوم: اطلاعات همه‌جا هست
در این فصل، اهمیت فراگیری اطلاعات در دنیای دیجیتال امروز و چگونگی مدیریت آن بررسی شده است. وفور اطلاعات، چالش‌هایی همچون فیلترکردنِ داده‌ها و ارزیابی اعتبار آن‌ها را ایجاد می‌کند. این فصل به معرفی ابزارها و تکنیک‌های ضروری برای سازماندهی و دسترسی به اطلاعات پرداخته و به تفاوتِ داده، اطلاعات و دانش اشاره می‌کند.
فصل سوم: خواندن و نوشتن در فضای دیجیتال
در این فصل، نویسندگان تأثیر فناوری‌های دیجیتال بر تغییر شیوه‌های خواندن و نوشتن را شرح می‌دهند. ظهور «ابرمتن» و پیوندهای دیجیتال باعث شده که خواننده به‌جای دنبال کردن یک مسیر خطی، بتواند مسیرهای مختلفی را انتخاب کند و تعامل بیشتری با متن داشته باشد. این فصل همچنین به مسئلۀ تعامل نویسنده و خواننده در فضای دیجیتال اشاره می‌کند.
فصل چهارم: چندوجهی بودن
با ادغام تصاویر، صوت و ویدیو در فضای دیجیتال، متن‌ها به محتوای چندرسانه‌ای تبدیل شده‌اند. در این فصل، ویژگی‌های چندوجهی رسانه‌های دیجیتال مورد بحث قرار گرفته و تفاوت‌های آن‌ها با نوشته‌های سنتی و کاغذی بیان می‌شود. همچنین نحوۀ تعامل متن و تصویر و نقش تأثیرات احساسی در رسانه‌های چندوجهی شرح داده می‌شود.
فصل پنجم: زبان آنلاین و تعامل اجتماعی
رسانه‌های دیجیتال، شیوه‌های نوینی برای ارتباط آنلاین ایجاد کرده‌اند. در این فصل، نویسندگان زبان خاص محیط‌های آنلاین را بررسی کرده و نشان می‌دهند که چگونه کاربران از این زبان برای تعامل با یکدیگر استفاده می‌کنند. این فصل به عوامل تأثیرگذار بر نوع نگارش در فضای دیجیتال و ویژگی‌های منحصربه‌فرد زبان دیجیتال می‌پردازد.
فصل ششم: تحرک و مادی بودن
در این فصل، به بررسی تأثیرات فناوری‌های دیجیتال سیار بر تعاملات اجتماعی پرداخته شده است و چگونگی تغییر مفهوم «مکان» در دنیای دیجیتال مورد بحث قرار گرفته است. فناوری‌های دیجیتال، مکان‌های فیزیکی و دیجیتال را در هم ادغام کرده و راه‌های جدیدی برای استفاده از فضا و زمان فراهم کرده‌اند.
فصل هفتم: سواد دیجیتال انتقادی
سواد دیجیتال انتقادی یکی از مباحث کلیدی این کتاب است. این فصل به مخاطب کمک می‌کند تا رسانه‌های دیجیتال را با دیدی انتقادی ببیند و به درک بهتری از ایدئولوژی‌های پشت فناوری‌های دیجیتال برسد. نویسندگان به قابلیت‌ها و محدودیت‌های فناوری‌ها اشاره کرده و بر اهمیت کنترل شخصی بر آن‌ها تأکید می‌کنند.
فصل هشتم: فرهنگ آنلاین و ارتباط بینافرهنگی
این فصل به نقش فضای دیجیتال در ایجاد فرهنگ‌های جدید آنلاین می‌پردازد و نشان می‌دهد که چگونه کاربران از بسترهای دیجیتال برای تعامل با فرهنگ‌های مختلف بهره می‌برند. به‌عبارتی، فضای دیجیتال به‌عنوان یک «دهکدۀ جهانی» به انسان‌ها امکان می‌دهد تا در سطح بین‌المللی و با فرهنگ‌های گوناگون در ارتباط باشند.
فصل نهم: بازی، یادگیری و سواد
در این فصل، نقش بازی‌های دیجیتال در توسعۀ سواد دیجیتال و یادگیری بررسی شده است. بازی‌های دیجیتال با فراهم کردن متون و محتواهای آموزشی به شکل جذاب، به ابزارهای مؤثری برای یادگیری و تعامل با رسانه‌ها تبدیل شده‌اند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
کتاب “درک سواد دیجیتال” با ارائۀ نگرشی جامع و انتقادی به ابعاد مختلف سواد دیجیتال، خوانندگان را برای مواجهه با چالش‌های دنیای دیجیتال آماده می‌سازد. این اثر علاوه بر تشریح اهمیت سواد دیجیتال در زندگی مدرن، بر مهارت‌هایی تأکید می‌کند که به افراد کمک می‌کند نه تنها مصرف‌کننده بلکه تولیدکننده‌ای فعال و آگاه در فضای دیجیتال باشند.
شناسه کتاب درک سواد دیجیتال؛ درآمدی کاربردی
- عنوان کتاب: Understanding Digital Literacies; A practical introduction
- نویسندگان: Rodney H. Jones, Christoph A. Hafner
- نشر: Routledge
- سال نشر: ۲۰۲۰
- تعداد صفحه: ۲۱۰
- زبان: انگلیسی
