در این جلسه به موضوعات متنوع و پیوستهای پیرامون اخلاق در زمینه هوش مصنوعی و فناوریهای نوین پرداخته شد. حجت الاسلام غلامی سخنان خود را با طرح پرسشی از مخاطبین آغاز کرد: آیا مخاطبان با مفاهیم نظری و فلسفه اخلاق آشنایی دارند؟ این سوال به عنوان مقدمهای برای ورود به بحثی عمیقتر درباره اخلاق و تأثیرات آن در زندگی مدرن و کلاسیک مطرح شد.
حجت الاسلام غلامی ابتدا به تعریف گستردهای از اخلاق پرداخت. او بیان کرد که وقتی از اخلاق صحبت میکنیم، بسیاری از افراد اولین مفهومی که به ذهنشان میرسد، خوشاخلاقی و رفتار نیکو است. اما در دنیای مدرن و کلاسیک، اخلاق به معنای گستردهتری اشاره دارد که شامل سوالاتی از قبیل “چگونه باید رفتار کنیم که خوب باشیم؟” و “چگونه باور داشته باشیم که انسان خوبی هستیم؟” میشود. او با ارجاع به آثار بزرگان فلسفه همچون ارسطو در کتاب “اخلاق نیکوماخوس”، توضیح داد که هدف اصلی از پرداختن به اخلاق، هدایت افراد به سمت نیکی و دوری از زشتیها است.
این بحث به طور طبیعی به بررسی ارتباط اخلاق با فناوریهای نوین و هوش مصنوعی کشیده شد. ایشان در این بخش از سخنان خود به تأثیر فناوری بر عاملیت اخلاقی افراد اشاره کرد. او با ذکر مثالهایی از فناوریهای نظامی نظیر پهپادها، توضیح داد که این ابزارها چگونه میتوانند عاملیت اخلاقی را تحت تأثیر قرار دهند و افراد را از درگیری وجدان و احساس مسئولیت دور کنند. او پرسشی را مطرح کرد که به مبنای اخلاقی توسعه این فناوریها برمیگردد: آیا ما حق داریم چنین فناوریهایی را توسعه دهیم که ممکن است به جای کمک به بشریت، به افزایش خشونت و تخریب منجر شوند؟
ایشان در این بخش از سخنان خود به تأثیر فناوری بر عاملیت اخلاقی افراد اشاره کرد. او با ذکر مثالهایی از فناوریهای نظامی نظیر پهپادها، توضیح داد که این ابزارها چگونه میتوانند عاملیت اخلاقی را تحت تأثیر قرار دهند و افراد را از درگیری وجدان و احساس مسئولیت دور کنند.
سرپرست پژوهشگاه فضای مجازی سپس به موضوع اخلاق در حوزه پزشکی پرداخت و بیان کرد که رابطه بین پزشک و بیمار باید بر پایه اصول اخلاقی محکم باشد. او بر لزوم تدوین پروتکلها و آییننامههای اخلاقی تاکید کرد تا این رابطه بهطور صحیح و عادلانه تنظیم شود. او همچنین به اهمیت حریم خصوصی در حوزه پزشکی اشاره کرد و یادآور شد که هرگونه خدشه به این حریم، نقض اصول اخلاقی و کرامت انسانی محسوب میشود.
این مباحث به طور منطقی به بحث درباره ضرورت تدوین پروتکلهای اخلاقی برای فناوریهای نوین همچون هوش مصنوعی منجر شد. حجت الاسلام غلامی تاکید کرد که بدون وجود چارچوبهای مشخص و الزامات اخلاقی، توسعه این فناوریها میتواند به نتایج نامطلوبی بیانجامد. او به نرمافزارهایی اشاره کرد که بر اساس هوش مصنوعی طراحی شدهاند و قادرند چهره افراد را تغییر دهند. وی هشدار داد که این ابزارها میتوانند تاثیرات منفی بر اعتماد به نفس جوانان و نوجوانان داشته باشند و از این رو، باید در توسعه چنین فناوریهایی با دقت و توجه به اصول اخلاقی عمل کرد.
سرپرست پژوهشگاه فضای مجازی همچنین به اهمیت حفظ حریم خصوصی و امنیت دادهها در عصر فناوریهای دیجیتال اشاره کرد و تجربیات شخصی خود را از نشت اطلاعات خصوصی در فضای اینترنت مطرح کرد. او بیان کرد که دولتها و نهادهای مربوطه باید با وضع قوانین و نظارت دقیق، از حریم خصوصی افراد محافظت کنند و مانع از سوءاستفادههای احتمالی شوند.
بحث در اینجا به موضوعات نظامی و فناوریهای مبتنی بر هوش مصنوعی بازگشت، جایی که ایشان به چالشهای اخلاقی استفاده از پهپادهای مجهز به هوش مصنوعی پرداخت. او گفت که توسعه این فناوریها میتواند به افزایش خشونتها منجر شود، در حالی که هدف اصلی آنها باید حفظ جان انسانها و کاهش درگیریها باشد. غلامی تاکید کرد که استفاده از چنین ابزارهایی باید با رعایت اصول اخلاقی و با در نظر گرفتن پیامدهای انسانی و اجتماعی آنها صورت گیرد.
در پایان نشست، حجت الاسلام غلامی بر اهمیت همکاری میان دولتها، نهادهای علمی و شرکتهای فناوری برای تدوین و اجرای اصول اخلاقی در توسعه فناوریهای نوین تاکید کرد. او ابراز امیدواری کرد که با توجه به این اصول و همکاری بینالمللی، بتوانیم به جامعهای برسیم که در آن فناوریها نه تنها به بهبود زندگی کمک کنند بلکه به اصول و کرامت انسانی نیز احترام بگذارند.