برنامه “فرتور” به عنوان بستری برای نقد و تحلیل عمیق فیلم‌ها و انیمیشن‌های مؤثر بر زندگی روزمره، به بررسی چگونگی نفوذ فناوری در زندگی معاصر و تأثیرات گسترده آن بر روابط انسانی می‌پردازد.
در یکی از قسمت‌های این برنامه، به بررسی انیمیشن محبوب و تحسین‌شده «میچل‌ها علیه ماشین‌ها» پرداخته شده است. این انیمیشن در طول همه‌گیری کرونا بسیار مورد توجه قرار گرفت و به دلیل پیام نشاط‌آورش در زمان‌های چالش‌برانگیز، طنین خاصی در میان مخاطبان داشته است. آقای سعید ترخانی، کارگردان برجسته و سازنده بیش از ده انیمیشن موفق، در این برنامه، دیدگاه‌های خود را درباره تأثیر فناوری و روح موجود در این انیمیشن بیان می‌کند.
پویایی خانواده و نفوذ فناوری
محور اصلی انیمیشن «میچل‌ها علیه ماشین‌ها»، پویایی در حال تغییر خانواده‌ها در رویارویی با نفوذ فناوری است. این فیلم با طرح یک روایت صادقانه، به خوبی نشان می‌دهد که چگونه فناوری می‌تواند روابط درون یک خانواده را مختل کند و چالش‌های جدیدی را برای آن ایجاد کند. آقای ترخانی تأکید می‌کند که این فیلم به‌طور مؤثر تلاش‌های خانواده‌ای را که برای حفظ ارتباطات خود در مواجهه با حواس‌پرتی‌های ناشی از وسایل دیجیتال تقلا می‌کنند، به تصویر می‌کشد. این انیمیشن بر تجربه‌های نسلی متفاوت والدین و فرزندان تأکید کرده و نشان می‌دهد که چگونه این تفاوت‌ها می‌تواند به کشمکش و در عین حال غنی‌سازی روابط خانوادگی بینجامد.
فناوری چالش یا فرصت؟
آقای ترخانی می‌گوید: «این روایت بر قطع ارتباطی متمرکز است که می‌تواند زمانی رخ دهد که نسل‌های مختلف با فناوری به شیوه‌های متفاوتی درگیر می‌شوند. این جنبه از فیلم بر ضرورت گفت‌وگوی باز و درک متقابل برای پر کردن این شکاف‌ها و تقویت روابط قوی‌تر در خانواده‌ها تأکید می‌کند.» او در ادامه توضیح می‌دهد که چالش‌های ناشی از پیشرفت‌های تکنولوژیکی نه تنها می‌توانند به قطع ارتباط و ایجاد موانع منجر شوند، بلکه برای خانواده‌ها فرصتی فراهم می‌کند تا ارتباطات معنادارتر و هدفمندتری را شکل دهند.
همچنین، انیمیشن تضادی بین ارزش‌های سنتی و پیشرفت‌های مدرن فناوری را نشان می‌دهد. اگرچه این انیمیشن به صراحت مشکلاتی را که فناوری می‌تواند ایجاد کند، شناسایی می‌کند، اما نشان می‌دهد که این پیشرفت‌ها می‌توانند به عنوان ابزاری برای اتصال و حفظ حافظه عمل کنند. این دوگانگی بینندگان را دعوت می‌کند تا در نظر بگیرند که چگونه فناوری می‌تواند زندگی خانوادگی را پیچیده و غنی کند.
تضاد بین ارزش‌های سنتی و فناوری مدرن
یکی از نکات مثبت این انیمیشن، عدم وجود صحنه‌های بدآموزی و تمرکز آن بر موضوعات خانوادگی است. این ویژگی باعث می‌شود که فیلم برای تمامی سنین مناسب باشد و والدین با خیال راحت‌تری آن را برای فرزندان خود انتخاب کنند. فیلم به ما یادآوری می‌کند که تنوع در نظرات و دیدگاه‌ها می‌تواند به غنای روابط خانوادگی افزوده و به حل مسائل کمک کند. در دنیای امروز که اختلافات و تنش‌ها در خانواده‌ها به‌وفور دیده می‌شود، این پیام حائز اهمیت است.
انیمیشن به موضوع کمال‌گرایی و نقاط ضعف افراد نیز می‌پردازد و نشان می‌دهد که هیچ خانواده‌ای بی‌عیب و نقص نیست. این پیام به بینندگان یادآوری می‌کند که پذیرش نقص‌ها و اشتباهات یکدیگر، بخشی از فرآیند رشد و یادگیری در خانواده است. تعامل و کار تیمی بین اعضای خانواده و حتی فعالیت‌های ساده مانند صرف غذا با هم می‌تواند به تقویت روابط کمک کند، به‌ویژه در دنیای پرمشغله امروز که افراد به‌سختی زمانی برای یکدیگر پیدا می‌کنند.
انیمیشن تضادی بین ارزش‌های سنتی و پیشرفت‌های مدرن فناوری را نشان می‌دهد. اگرچه این انیمیشن به صراحت مشکلاتی را که فناوری می‌تواند ایجاد کند، شناسایی می‌کند، اما نشان می‌دهد که این پیشرفت‌ها می‌توانند به عنوان ابزاری برای اتصال و حفظ حافظه عمل کنند. این دوگانگی بینندگان را دعوت می‌کند تا در نظر بگیرند که چگونه فناوری می‌تواند زندگی خانوادگی را پیچیده و غنی کند.
نمادها و معنای عمیق داستان
در بخش‌هایی از فیلم، نمادهایی مانند رنگین‌کمان وجود دارد که ممکن است باعث تردید در بینندگان شود که آیا این نمادها عمدی بوده‌اند یا خیر. این موضوع نیاز به بررسی‌های کارشناسی بیشتری دارد، زیرا این نمادها می‌توانند معانی عمیق‌تری را به داستان اضافه کنند و به بینندگان کمک کنند تا با لایه‌های مختلف داستان آشنا شوند.
کنشگری کودکان و نوجوانان
علاوه بر مواجهه با چالش‌های روزمره، فیلم به تأثیر کنشگری کودکان و نوجوانان در داستان‌ها می‌پردازد. در حالی که بعضی بر این باورند که شخصیت‌های داستانی باید کامل و بدون نقص باشند، واقعیت آن است که انسان‌ها به‌طور طبیعی نقاط ضعف و قوت دارند و این می‌تواند به عنوان عاملی برای پیشرفت و کمال عمل کند. ایرادات شخصیتی شخصیت‌های داستانی می‌توانند به مخاطب این پیام را انتقال دهند که رشد و تغییر، یک فرآیند طبیعی و ضروری است و همین امر داستان را واقع‌گرایانه‌تر نشان می‌دهد.
حضور شخصیت‌های بزرگسال در بسیاری از انیمیشن‌ها به عنوان قهرمانان اصلی داستان، موضوعی است که کمتر در سینمای ایران مشاهده می‌شود. این مسئله می‌تواند به تکرار الگوهای قدیمی و عدم تنوع در شخصیت‌پردازی منجر شود.
هوش مصنوعی و تأثیرات آن
آقای ترخانی به بررسی ابعاد مختلف هوش مصنوعی و تأثیرات آن بر زندگی انسان‌ها و جامعه در انیمیشن می‌پردازد. او با تحلیل تجربیات شخصی خود در زمینه هوش مصنوعی و رسانه‌ها، نگرانی‌هایی را درباره کنترل و قدرت این فناوری ابراز کرده و معتقد است که هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار و تکنولوژی، فاقد خودآگاهی و اراده است و نمی‌تواند به‌تنهایی تصمیم‌گیری کند. او تأکید می‌کند این فناوری تنها به عنوان یک وسیله در دست انسان‌ها عمل می‌کند و مسئولیت‌های اخلاقی و اجتماعی آن بر عهده کاربران و توسعه‌دهندگان است.
ترخانی به نقش رسانه‌ها در افزایش ترس و نگرانی‌های عمومی درباره هوش مصنوعی اشاره می‌کند. او معتقد است که رسانه‌ها با انتشار اخبار و گزارش‌های نگران‌کننده، می‌توانند تصورات نادرستی را درباره این فناوری ایجاد کنند و توصیه می‌کند که باید به جای ترس، به علم و آگاهی درباره این فناوری توجه کرد.
مهارت‌آموزی در مواجهه با تغییرات فناوری
وی به تغییرات شغلی ناشی از پیشرفت‌های تکنولوژیکی نیز اشاره کرده و بر اهمیت مهارت‌آموزی برای سازگاری با این تغییرات تأکید می‌کند. او می‌گوید که با پیشرفت فناوری، مشاغل جدیدی ایجاد می‌شود و نیاز به یادگیری مهارت‌های جدید برای استفاده بهینه از این فناوری‌ها وجود دارد. این تغییرات نه تنها به معنای از دست دادن مشاغل قدیمی نیست بلکه فرصتی برای ایجاد مشاغل جدید و بهبود کیفیت زندگی انسان‌ها نیز هست.
در بخش‌های مختلف فیلم، ابزارهایی ساده مانند پیچ‌گوشتی معرفی می‌شوند که به عنوان نمادهایی از راه‌حل‌های ساده اما مؤثر در حل چالش‌ها به تصویر کشیده شده‌اند. این نماد به ما یادآوری می‌کند که گاهی اوقات، ساده‌ترین ابزارها می‌توانند مؤثرترین راه‌حل‌ها باشند.
اهمیت حفظ ارتباطات انسانی در عصر تکنولوژی
در فضایی که تکنولوژی روز به روز فراگیرتر می‌شود، انیمیشن بر اهمیت ارتباطات انسانی و لذت‌های ناشی از آن تأکید می‌کند. این موضوع به ما یادآوری می‌کند که نباید در دنیای دیجیتال غرق شویم و نیاز است که همچنان روابط واقعی را حفظ کنیم. ارتباطات انسانی احساس تعلق و امنیت را افزایش داده و به کاهش تنهایی و انزوا کمک می‌کند که در نهایت به بهبود کیفیت زندگی منجر می‌شود.
برنامه “فرتور” توانسته است با تحلیل و ارائه دیدگاه‌های متنوع درباره‌ی تکنولوژی و انیمیشن‌ها، بستری تعاملی برای فهم پیچیدگی‌های ارتباطات انسانی در این عصر فراهم کند. این برنامه با بررسی‌های انتقادی و نگاهی وسیع بر تأثیر تکنولوژی بر زندگی خانوادگی و اجتماعی همواره در پی ایجاد درکی عمیق‌تر و انسانی‌تر در بین مخاطبان است.
در بخش‌هایی از نشست نقد انیمیشن، حاضران در جلسه سوالاتی مطرح کردند و نقد و تبادل نظر به صورت فعال در نشست تا پایان جلسه ی یک و نیم ساعته ادامه داشت.