این جنش، تحت تأثیر انتفاضه دوم (موسوم به انتفاضه الاقصی) و با مشارکت بیش از 170 نهاد مدنی و گروه مردمی فلسطینی در سال 2005 فعالیت خود را آغاز کرد. اگرچه جنبش مذکور توسط کمیته ملی فلسطینیان برای بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم[۱] سازماندهی و هماهنگ می‌شود، اما کارزاری فراملی و بین‌المللی است که کنشگران ضدجنگ و فعالان حقوق بشر نقش بسیار مهمی در پیشبرد پویش‌های آن دارند.
جنبش بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم رژیم اشغالگر، که فعالیت‌های آن ریشه در حقوق بین‌الملل، اصول جهانی حقوق بشر و قطعنامه‌های سازمان ملل متحد دارد، از جنبش ضد رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی و جنبش‌های آزادیبخش ضداستعماری نظیر جنبش‌های آزادیبخش در الجزایر و ایرلند شمالی و نیز جنبش حقوق مدنی سیاه‌پوستان در ایالات متحده آمریکا الگوبرداری کرده است. هدف این جنبش استفاده از اهرم‌های فشار اقتصادی، سیاسی و اجتماعی علیه دولت، نهادها و شرکت‌های رژیم اشغالگر و سایر کشورهای درگیر در اعمال خشونت علیه فلسطینیان به منظور پاسخگویی به دغدغه‌های فلسطینیان، در مواردی نظیر توقف اشغالگری و شهرک‌سازی در اراضی اشغالی، عقب‌نشینی رژیم اشغالگر از اراضی اشغالی، رفع تبعیض علیه فلسطینیان و به رسمیت شناختن حق بازگشت آوارگان فلسطینی، است.
فعالیت‌ها و اقدامات جنبش طیف متنوعی از موضوعات را در بر می‌گیرد. بسیاری از پویش‌های این جنبش، نظیر اعلام حمایت انجمن‌های دانشجویی و دانشگاهی و علمی از حقوق فلسطینیان، قطع همکاری دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشورهای مختلف با دانشگاه‌ها و مراکز علمی رژیم اشغالگر، بایکوت رویدادهای فرهنگی در سرزمین‌های اشغالی، ذیل بایکوت دانشگاهی و فرهنگی قابل طبقه‌بندی است. کارزار فلسطینی برای بایکوت دانشگاهی و فرهنگی اسرائیل[۲] که در سال 2004 فعالیت خود را آغاز کرد و از بنیان‌گذاران جنبش بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم رژیم اشغالگر است، پویش‌های بایکوت دانشگاهی و فرهنگی مرتبط با رژیم اشغالگر را راهبری می‌کند. دستورالعمل‌های بایکوت دانشگاهی و فرهنگی و فهرست کامل پویش‌های ذی‌ربط روی تارنمای جنبش و صفحات آن در شبکه‌های اجتماعی در دسترس است. افزون بر این، بایکوت اقتصادی شرکت‌های رژیم اشغالگر و سایر کشورهای درگیر در اعمال خشونت علیه فلسطینیان به طور جدی در دستورکار جنبش قرار دارد. جنبش برای دستیابی به حداکثر تاثیر ممکن بایکوت‌های هدفمند را روی تعداد محدودی از شرکت‌ها و محصولات اعمال می‌کند. بایکوت شرکت‌های کاترپیلار، اچ‌پی و پوما نمونه‌ای بایکوت‌های اقتصادی جنبش است. فهرست پویش‌های مرتبط با بایکوت اقتصادی به تفکیک کشورها روی تارنمای جنبش در دسترس است. در کنار استفاده از ظرفیت بایکوت‌ها که به صورت داوطلبانه انجام می‌شوند، جنبش تلاش می‌کند تا مجازات‌ها علیه دولت، نهادها و شرکت‌ها رژیم اشغالگر را در کشورهای مختلف، به ویژه اتحادیه اروپا و کشورهای آن، به تحریم‌های قانونی تبدیل کند. اثربخشی فعالیت‌ها و اقدامات جنبش مذکور باعث شده است که رژیم اشغالگر آن را به مثابه «تهدید راهبردی درجه یک» شناسایی کند و اقدامات متقابل در برابر فعالیت‌های آن را در دستور کار قرار دهد.
اطلاع‌رسانی در خصوص جنایت‌های رژیم اشغالگر علیه فلسطینیان و دفاع از حقوق فلسطینیان در سال‌های اخیر، به ویژه از طریق فضای سایبر، باعث شده که پشتیبانی گسترده‌ای از جنبش بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم رژیم اشغالگر در میان نهادهای آموزشی، اتحادیه‌های کارگری، سازمان‌های حمایت از حقوق زنان، احزاب سیاسی و حتی دولت‌ها، به ویژه در کشورهای غربی، شکل گیرد. برای نمونه، اقدام جنی تمیمی[۳]، معروف به جنی جهاد[۴]، در فیلم‌برداری از جنایات روزانه اشغالگران علیه فلسطینیان و بارگذاری آن روی شبکه‌های اجتماعی توجهات زیادی را به خود جلب کرده و پشتیبانی‌های قابل ملاحظه‌ای از حقوق فلسطینیان را به دنبال داشته است. اقدام آهنگ‌ساز و فعال فلسطینی، محمد عساف[۵] در ساخت نماهنگ «خون من فلسطین است» و انتشار آن از طریق یوتیوب، که در اوج خشونت‌های اشغالگران علیه فلسطینیان، بیش از 4 میلیون بار مشاهده شد، نمونه دیگری از مصادیق استفاده از ظرفیت‌های فضای سایبر برای دفاع از حقوق فلسطینیان است. جنبش بایکوت، عدم سرمایه‌گذاری و تحریم رژیم اشغالگر قدس نیز برای انتشار پیام‌ها و جلب و سازماندهی و انسجام‌بخشی به پشتیبانان و پشتیبانی‌ها و بسیج منابع و امکانات در جهت دستیابی به اهداف پویش‌های خود از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کند. جنبش از دیگر ظرفیت‌های فضای سایبر نیز استفاده می‌کند. برای نمونه، جنبش برای ارائه گزارش در خصوص تاثیرات عمده فعالیت‌ها و اقدامات خود از پروژه ویژوالایزینگ پلستاین[۶] استفاده می‌کند. پروژه مذکور برای ارائه روایتی واقعی و مبتنی بر حقوق فلسطینیان از تنش‌های بین رژیم اشغالگر و فلسطینیان از ابزارهای داده‌محور استفاده می‌کند.
منابع
- Hitchock, J. (2016, Fenruary 24). Social Media Rhetoric of the Transnational Palestinian-led Boycott, Divestment, and Sanctions Movement. Social Media+Society.
- Mansoor, S. (2020, December 2020). Here’s What You Need to Know About BDS . Time Magazine.
- Monshipouri, M., & Prompichai, T. (2018). Digital Activism in Perspective: Palestinian Resistance via Social Media. International Studies Journal, 14(4), pp. 37-57.
- Winstanely, A. (2018, October 25). Why Israel Sees BDS as a “Strategic Threat”. Retrieved May 7, 2021, from Middle East Monitor: https://www.middleeastmonitor.com/20181025-why-israel-sees-bds-as-a-strategic-threat/
