بنا‌بر گفته شهرآشوب رضوی مدیر بخش حمایت‌های اجتماعی در سازمان بین‌المللی کار[۱]، اطمینان از اینکه هر گونه گذار به اقتصاد دیجیتال، ساز و کارهایی غیردیجیتالی نیز برای منطق محروم از فناوری داشته باشد، بسیار مهم است.
رضوی در یک میزگرد با عنوان طبقه‌های حفاظت اجتماعی در اقتصاد دیجیتال که با حضور جمعی از مشاوران و مدیران کار حفاظت اجتماعی تشکیل شد به بررسی موضوع مهم نحوه کمک‌رسانی سیستم‌های حمایت اجتماعی به جوامع در جهت بهتر کنار آمدن با بیماری همه‌گیر کووید 19 پرداخت. آدرین هااوری[۲]، معاون نماینده دائمی سوسیس در سخنرانی افتتاحیه گفت:
«طبقه‌های حفاظت اجتماعی می‌توانند بسیاری از آسیب‌پذیری‌ها را کاهش داده و از کسانی که حتی محروم از فناوری و در شکاف دیجیتالی قرار دارند نیز محافظت کنند.»
آیلین اودونوان[۳]، رهبر سیاست حفاظت اجتماعی در ایرلند، به این نکته اشاره کرد که واکنش‌های محافظت اجتماعی تحت این بیماری همه‌گیر افزایش یافته است. به طور مشخص، 209 کشور تا پایان ماه نوامبر 2020، 1596 اقدام برای حفاظت اجتماعی را اجرا یا اعلام کرده‌اند. وی افزود:
«اکنون بیش از هر زمان دیگری سرمایه‌گذاری در سیستم‌های حمایت اجتماعی اهمیت دارد. او در ادامه بر اهمیت در نظر گرفتن آسیب‌پذیرترین جوامع به ویژه آنهایی که تحت تاثیر تغییرات آب و هوایی قرار دارند، در بحث سیستم‌های حفاظت اجتماعی تاکید کرد. وی گفت سوال اصلی این است که چگونه این حمایت‌ها باید انجام شود و ادامه پیدا کند؟»
اما پیش از آن سوال مهم‌تر و اساسی‌تری در مورد چگونگی انتقال موفقیت‌آمیز به اقتصاد دیجیتال در جهانی که در آن شکاف دیجیتالی آشکار وجود دارد مطرح است. شکافی که تحت شیوع بیماری همه‌گیر حتی بیشتر نیز شده است.
شکاف‌های دیجیتالی نگران‌کننده است و اگر سیستم‌های حفاظت اجتماعی کاملا به مکانیزم‌های دیجیتالی متکی باشند، احتمالا مناطقی که دسترسی کافی به چنین فناوری‌هایی ندارند، به‌طور کل از این حمایت‌ها محروم می‌مانند.
رضوی هنگام پرداختن به این نگرانی‌ها گفت:
«این مسئله خیلی مهم است که مکانیزم‌های غیردیجیتالی نیز برای مناطق محروم و کسانی که سواد دیجیتالی کافی ندارند و یا به اینترنت، تلفن‌های همراه و غیره دسترسی ندارند، فرآهم باشد. برست بیرچر[۴]، عضو اداره کار در دبیرخانه امور اقتصادی سوئیس گفت که این بیماری همه‌گیر بسته به سیستم‌های حمایت اجتماعی در کشورهای مختلف، بر کارگران تاثیرات متفاوتی گذاشته است. به عنوان مثال ما توانسته‌ایم برای کشورهایی مانند سوئیس (کشورهایی با درآمد بالا) که دارای سیستم‌های محافظت اجتماعی طولانی مدت و قوی هستند، دسته‌های بیشتری از کارگران را در مدت زمان بیشتری تحت پوشش قرار دهیم.»
وی افزود:
«در بسیاری از نقاط جهان، کشورها قادر به سرمایه‌گذاری کافی در بسته‌های حمایتی نبودند و بنابراین نمی‌توانستند از مشاغل و میزان دستمزد به اندازه کافی حمایت کنند. وی در این سخنرانی بر لزوم رویکرد انسان محور در آینده جهان تاکید کرد. رویکردی که درآن سرمایه‌گذاری در مهارت‌های شغلی و حمایت اجتماعی در اولویت قرار گیرد و اطمینان حاصل شود که از همه کارگران محافظت می‌شود و همه آنها می‌توانند از مزایای تغییرات در بازار کار بهره‌مند شوند. بریچر به عنوان رئیس هیئت سوئیس در این جلسه، به توضیح رویکرد انسان محور پرداخت و بیان نمود این رویکرد به معنای سرمایه‌گذاری در نهاد‌های بازار کار و اتخاذ سیاست‌هایی است که باعث شود محیطی مناسب و پایدار برای شرکت‌ها و هممچنین رشد اقتصادی و اشتغال برای همگان فرآهم شود.»
وی اشاره کرد:
«در واقع هدف اصلی، افزایش نرخ اشتغال و همچنین افزایش کیفیت اشتغال در عصر دیجیتال است. وی اهمیت طراحی یک شبکه اجتماعی ایمن را که برای همگان قابل دسترسی باشد، برجسته کرد و افزود که تنظیم یک بازار کار انعطاف‌پذیر، ایجاد مشارکت اجتماعی مناسب و سیاست‌های فعال بازار کار برای ایجاد تغییرات ساختاری بسیار مهم است. اما چالش‌هایی نیز در این زمینه وجود دارد که باید برطرف شود. مهمترین چالشی که وجود دارد این است که چگونه می‌توان بسیاری از این اقدامات موقتی را به قوانین و برنامه‌های مناسب پایدار و با حمایت مالی کافی تبدیل کرد.»
رضوی بیان کرد این یک چالش بزرگ در زمینه اختلافات عمده اقتصادی و کاهش مالیات و سایر درآمدهای دولت است. او عنوان کرد سیستم‌های حمایت اجتماعی با وجود این چالش‌ها می‌تواند پاسخ و راه‌حلی مناسب برای بحران باشد. در واقع ایجاد واکنش‌های حفاظت اجتماعی راهی است که می‌توان به وسیله آن، گاهی اوقات حتی بدون هیچ سیستم و برنامه‌ایی، دولت‌ها را با یکدیگر بسیج نمود.
مترجم: راهله حزب‌الهی (کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی و تحلیل سیستم‌های اقتصادی)
تهیه شده در گروه مطالعات اقتصادی پژوهشگاه فضای مجازی
