امروزه هوش مصنوعی در زمینه عشق و روابطی که منحصر به انسان است نیز راه یافته است. با وجود سیستمهای هوش مصنوعی به عنوان واسطهای برای ازدواج، ممکن است در دهههای آینده، قرار گذاشتن با یک آواتار مبتنی بر هوش مصنوعی و شخصیسازی شده نیز رواج پیدا کند. در فیلم «او[۱]» (2014) این موضوع بررسی شده است. در این فیلم، نویسندهای که ساکن لسآنجلس است، به یک سیستم هوش مصنوعی علاقه دارد. این فیلم علمی تخیلی برای به تصویر کشیدن داستان عاشقانهای کاملاً نامتعارف، برنده جایزه اسکار شد. اکنون در واقعیت نیز همین اتفاق میافتد.
کاوش در روان انسان
صنعت قرار گذاشتن آنلاین بیش از چهار میلیارد دلار آمریکا ارزش دارد و تعداد عاملان این صنعت رو به افزایش است. سردسته این صنعت، سایت مچگروپ[۲] است که صاحب سایتهای اوکیکاپید[۳]، مچ[۴]، تیندر[۵] و 45 کسبوکار دیگر در حوزه زوجیابی است. مچ و دیگر رقبای آن مجموعهای از اطلاعات شخصی را جمعآوری کردهاند که هوش مصنوعی میتواند با تحلیل آنها نحوه انتخاب شریک زندگی ما را پیشبینی کند.
هوش مصنوعی نقش مهمی را در این صنعت ایفا میکند. برای مثال، در سایت مچ، چتباتی مجهز به هوش مصنوعی به نام «لارا» وجود دارد که افراد را در فرایند عاشقانهشان راهنمایی میکند و براساس حداکثر پنجاه فاکتور شخصی، پیشنهاداتی به آنها میدهد.
شان راد[۶] همبنیانگذار و مدیر عامل شرکت تیندر، دیدگاه خود در مورد آسان کردن کارها با هوش مصنوعی را این چنین توصیف میکند: هوش مصنوعی یک فیلتر هوشمند است که علایق افراد را نشان میدهد.
سایت زوجیابی ایهارمونی[۷] از هوش مصنوعی استفاده کرده است تا گفتگوهای افراد را بررسی کند و به آنان پیشنهاد دهد که پس از آن چه کاری انجام دهند. ساین هپن[۸] از هوش مصنوعی برای دستهبندی پروفایلها استفاده میکند و طبق پیشبینیاش، پروفایلهایی که افراد بیشتر ترجیح میدهند را به آنان نشان میدهد. سایت لاوفلاتر[۹] برای پیش بردن رابطه، به کمک هوش مصنوعی حدس و گمان را از بین میبرد و برای مثال، رستورانی را پیشنهاد میدهد که هر دو طرف بتوانند به آنجا بروند. سایت بادو[۱۰] با استفاده از قابلیت تشخیص چهره، شریکی را پیشنهاد میدهد که شبیه به فرد معروف مورد علاقه شخص باشد.
پلتفرمهای زوجیابی از هوش مصنوعی برای تحلیل و بررسی تمام جزییات استفاده میکنند و از نتایج به دست آمده میتوانند تعداد افراد بیشتری را شناسایی کنند که مطابق با معیارهای کاربر باشند.
همچنین این پلتفرمها میتوانند به طور مخفیانه پستهای عمومی شخص را در شبکههای اجتماعی، مانند فیسبوک، توییتر و اینستاگرام بررسی کنند تا نگرشها و علایق او را بفهمند.
این کار میتواند از وجود تعصب در نحوه معرفی افراد با پرسشنامههای زوجیابی جلوگیری کند. تحقیقات نشان داده است که دلیل اصلی موفق نبودن زوجیابی آنلاین نادرست بودن اطلاعات گزارش شده افراد است.
اگرچه حجم اطلاعاتی که فرد باید بررسی کند بسیار زیاد است، اما همه شرایط فراهم است تا هوش مصنوعی واسطه هوشمندانهای میان رابطه دو نفر باشد.
هر چه اطلاعات بیشتری از کاربران در اینترنت (بهخصوص شبکههای اجتماعی) وجود داشته باشد، پیشبینی هوش مصنوعی دقیقتر خواهد بود. سایتهای زوجیابی قدرتمند، از جمله مچداتکام[۱۱]، از این نظر در شرایط خوبی قرار دارند؛ زیرا به اطلاعات بیشماری دسترسی دارند.
کاربردهای چالشبرانگیز و آسیبهای احتمالی
وقتی صحبت از هوش مصنوعی در کار باشد، احتمالا صحبت از فناوری واقعیت افزوده نیز به میان میآید. از آنجایی که این دو فناوری همزمان با هم پیشرفت میکنند، ممکن است در آینده نوعی واقعیت افزوده وجود داشته باشد که پدیدههایی چون “دوست دخترهای مجازی” را مطرح کند. دوست دخترهای مجازی تصوری غریب نیست. آنها هم اکنون چندین سال است با افراد تعامل دارند و همزمان با فناوری رشد پیدا میکنند. تعداد بیشماری از پیشنهادها، حاکی از علاقه زیاد افراد به آنهاست.
فناوری هوش مصنوعی در آینده میتواند با داشتن اطلاعات کافی از کاربران، یک شریک کاملاً سفارشی در واقعیت افزوده برایتان طراحی کند که مطابق با تمام معیارهای شما باشد. با ادامه همین روند، گام بعدی تجربه یک آواتار به عنوان موجودی طبیعی است. این موجود میتواند ربات انساننمایی باشد که هم دوست تعاملی و هم شریک جنسی شخص باشد. در حال حاضر این رباتها وجود ندارند، اما ممکن است روزی اختراع شوند. طرفداران این رباتها معتقدند که این فناوری میتواند صمیمت مورد نیاز جامعه را به ویژه در افراد مسن، بیوه و معلولین به وجود آورد.
در این میان، منتقدان این فناوری در مورد خطرات ذاتی شیءانگاری، نژادپرستی و از دست دادن صفات انسانی نه تنها در زنان، بلکه در مردان نیز هشدار میدهند.
یکی دیگر از پیامدهای دردسرساز، افزایش تعداد افراد منزوی جامعه است که فناوری را جایگزین تعامل واقعی انسان میکنند. در ژاپن به این پدیده هیکیکوموری[۱۲] گفته میشود و بسیار شایع است.
در عین حال، کشور ژاپن برای دهههای طولانی دچار کاهش آمار زادوولد شده است. مرکز مطالعات ملی جمعیت و امنیت اجتماعی پیشبینی کرده است که تا سال 2065، جمعیت این کشور از 127 میلیون نفر به 88 میلیون نفر خواهید رسید.
دولت ژاپن با توجه به کاهش آمار زادوولد ماه گذشته اعلام کرد که مبلغ دو میلیارد ین (معادل 25میلیون دلار استرالیا) را صرف یک سیستم زوجیابی مبتنی بر هوش مصنوعی خواهد کرد.
جمعبندی: هوش مصنوعی یک تسهیل کننده است نه یک جایگزین
بحث در مورد عشق دیجیتال و رباتیک نیز مانند دیگر بحثهای مهم در تاریخ فناوری، موافق و مخالفان خود را دارد. معمولاً اکثر افراد با حد وسط بحث موافق هستند. اما در این بحث، به نظر میرسد که فناوری سریعتر از توافق نظر ما عمل میکند.
به طور کلی، مفیدترین رابطه یک فرد با فناوری رابطهای است که فرد آن را کنترل کند و فناوری باعث افزایش تجریبات آن فرد شود. کنترل رابطه توسط فناوری، عملی غیرانسانی است.
به نظر میرسد با توجه به روند رو به کاهش ازدواج در بسیاری از کشورها از جمله ایران، بخشی از کاربرد هوشمصنوعی که بیشترین دستاورد را در این زمینه میتواند داشته باشد، سکوهای هوشمند تسهیلگری ازدواج است. البته در صورتی میتوان روی این سکوها به عنوان یک استراتژی ملی تسهیلگری ازدواج حساب کرد که یکی از بزرگترین مشکلات آن یعنی صحتسنجی اطلاعات ورودی افراد با در نظر گیری مسائل مربوط به حفظ حریم خصوصی لحاظ شود.
بشر از زمانهای پیشین از فناوریهای جدید استفاده کرده است. همانگونه که در گذشته آموختیم که چگونه بدون آسیب رساندن به شهرها، از آتش استفاده کنیم، اکنون نیز باید خطرات و مزایای فناوریهای آینده را یاد بگیریم.